गुरू नानकदेव

********************************

जन्म - १५ एप्रिल १४६९ (लाहौर)

मृत्यू - २२ सप्टेंबर १५३९ (करतारपूर)

शीख धर्माचे संस्थापक आणि शिखांचे पहिले गुरू नानक देव यांचा जन्म १५ एप्रिल १४६९ रोजी झाला. गुरू नानक देव हे शीख धर्माचे संस्थापक गुरू आहेत. नानक यांचा जन्म पाकिस्तानातील लाहौर जवळ तळवंडी येथे १५ एप्रिल १४६९ रोजी एका हिंदू कुटुंबात झाला. गुरु नानक लहानपणापासूनच धार्मिक होते. शीख धर्माच्या तत्वज्ञानाचा प्रचार व प्रसार करण्यासाठी त्यांनी देशभर यात्रा केली.

गुरू नानक यांनी आयुष्यभर हिंदू व मुस्लिम धर्मियांना एकतेचा संदेश दिला. ‘ईश्वर एक आहे आणि चराचरात त्याचे वास्तव्य आहे. आपला कर्ता, धर्ता आणि पिता सारे काही तोच आहे, त्यामुळे प्रत्येकांशी आपण प्रेमपूर्वक भावनेने वागले पाहिजे’. गुरु नानक देवजन्म: 15 एप्रिल, 1469 (तलवंडी, पंजाब, भारत) मृत्यू: 22 सप्टेंबर, 1539 (कर्तारपूर)वडील: कालू, आई: त्रिप्ता पत्नी: सुलखानीस मुले: श्रीचंद, लक्ष्मीदास कर्मभूमी: भारत

कार्यक्षेत्र: समाजसुधारक मुख्य रचना: जपुजी, तखारीची बर्मा भाषा: पर्शियन, मुलतानी, पंजाबी, सिंधी, ब्रजभाषा, खरीबोली फेम: शिखांचे पहिले गुरु नागरिकत्व: भारतीय उत्तराधिकारी: गुरु अंगद देव

इतर माहिती: गुरु नानक यांच्या व्यक्तिमत्वात पैगंबर, तत्वज्ञानी, राजयोगी, गृहस्थ, संन्यासी, धर्मसुधारक, समाजसुधारक, कवी, संगीतकार, देशभक्त, विश्वबंधू इत्यादी गुण उत्कृष्ट प्रमाणात होते. गुरु नानक हे पहिले गुरु होते. शीख. (आदि गुरु). त्यांचे अनुयायी त्यांना 'गुरु नानक', 'बाबा नानक' आणि 'नानक शाह' या नावांनी संबोधतात. गुरु नानक हे २०ऑगस्ट १५०७ रोजी पहिले शीख गुरू झाले. २२ सप्टेंबर १५३९ पर्यंत ते या पदावर राहिले.

परिचय गुरु नानक यांचा जन्म १५ एप्रिल १४६९ रोजी पंजाबमधील तलवंडी नावाच्या एका शेतकऱ्याच्या घरी झाला. हे ठिकाण लाहोरच्या पश्चिमेला ३० मैलांवर आहे. आता त्याला 'ननकाना साहिब' म्हणतात. तलवंडीचे नाव नंतर नानकांच्या नावावर बदलून नानकाना करण्यात आले.नानकांच्या वडिलांचे नाव कालू आणि आईचे नाव तृप्ता होते. त्यांचे वडील खत्री जातीचे व बेदी वंशाचे होते. ते शेती आणि सामान्य व्यापार करत होते आणि गावातील पटवारीही होते. गुरू नानक देव यांचे बालपण गावातच गेले. लहानपणापासूनच त्याच्यात उधळपट्टी आणि विचित्रपणा होता. त्यांचे साथीदार खेळात वेळ घालवायचे तेव्हा ते डोळे बंद करून आत्मचिंतनात गढून जायचे. त्याच्या या प्रवृत्तीमुळे त्याचे वडील काळू चिंतेत होते. वयाच्या सातव्या वर्षी त्यांना गोपाळ शिक्षकाकडे शिक्षणासाठी पाठवले. एके दिवशी तो अभ्यासापासून अलिप्त होता, अंतर्मुख होऊन आत्मचिंतनात मग्न होता, तेव्हा शिक्षकाने विचारले - तू अभ्यास का करत नाहीस? गुरु नानकांचे उत्तर होते – मला सर्व विद्या आणि वेद माहित आहेत. गुरू नानक देव म्हणाले- मला ईश्वराचा अभ्यास सांसारिक अभ्यासापेक्षा अधिक आनंददायक वाटतो, असे पुढील भाषणात म्हटले:आसक्ती (ते) जाळून शाई बनवा, बुद्धीला उत्तम कागद बनवा, लेखणीला प्रेम आणि मनाला लेखक बनवा. गुरूंना विचारून विचारपूर्वक लिहा की (त्या भगवंताचा) अंत किंवा मर्यादा नाही. यावर शिक्षक आश्चर्यचकित झाले आणि त्यांना वाटले की गुरु नानक त्यांच्याकडे फकीर म्हणून पोहोचले आहेत आणि म्हणाले - तुला जे हवे ते करा. यानंतर गुरु नानकांनी शाळा सोडली. त्यांचा बराचसा वेळ ध्यान, चिंतन, चिंतन आणि सत्संगात व्यतीत होऊ लागला.गुरू नानक यांच्याशी संबंधित सर्व जन्मसाखियां पुष्टी करतात की त्यांनी वेगवेगळ्या पंथातील संत आणि संप्रदायांसह सत्संग केला होता. त्यांच्यापैकी अनेक धर्मशास्त्राचे महान अभ्यासक होते. शेवटी पुराव्याच्या आधारे हे सिद्ध होते की गुरू नानकांनीही फारसी भाषा शिकली होती. 'गुरु ग्रंथ साहिब' मध्ये, गुरू नानकांनी काही श्लोक रचले आहेत ज्यात फारसी शब्दांचा अतिरेक आहे.

गुरुनानक यांचे विशेष‍ सिद्धांत :

ईश्वर एक आणि एकमेव आहे.

नेहमी एकाच ईश्वराची उपासना करावी.

जगनिर्माता सर्वत्र असून प्रत्येक प्राण्यात त्याचे असत्तिव आहे.

सर्वशक्तिमान ईश्वराची भक्ती करणार्‍यांना कसलीही भीती नसते.

सर्व स्त्री आणि पुरुष समान आहे.

प्रामाणिकपणे व मेहनतीने पोट भरलं पाहिजे.

वाईट कार्य करण्याचा विचार मनात आणू नये आणि कोणाला छळू नये.

नेहमी प्रसन्न राहावे. ईश्वराकडून आपण कळत-नकळत केलेल्या चुकांची क्षमा मागावी.

शरीराला जिवंत ठेवण्यासाठी अन्न गरजेचं आहे पण लोभ, लालसा आणि संग्रह करण्याची वृत्ती वाईट आहे.

मेहनती आणि प्रामाणिकपणे अर्जित केलेल्या कमाईने तून गरजू लोकांना दान करावे.

सदैव शांततेसाठी प्रयत्न करणाऱ्या गुरुनानक यांचे विचार आजही सर्व जगासाठी प्रेरणादायी ठरत आहे. अशा या गुरूंना मानाचे वंदन.

स्त्रोत - Google

********************************

गुरु नानक देव : प्रश्नमंजुषा Guru Nanak Dev Quiz

CLICK HERE

सुस्वागतम्

गुरु नानक देव : प्रश्न मंजुषा Guru Nanak Dev Quiz

गुरू नानकदेव

स्त्रोत - Google

“आझादी का अमृत महोत्सव”

उत्सव आझादी का

महाराष्ट्र राज्य जिल्हा निहाय प्रश्नमंजुषा

Related Post